Ministers zetten verkorting opleiding Tandheelkunde door ondanks negatief advies eigen commissie

Demissionaire ministers Kuipers (VWS) en Dijkgraaf (OCW) zetten de verkorting van de duur van de opleiding Tandheelkunde van 6 naar 5 jaar door ondanks het negatief advies van de KNMT en de gezamenlijke universiteiten (Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen en Radboud Universiteit in Nijmegen) en het negatieve advies van de door deze ministeries zelf ingestelde commissie. 

Deze commissie heeft de gevolgen van de verkorting onderzocht en kwam op 8 november jl. met haar verslag met de volgende harde, niets aan duidelijkheid te wensen over latende belangrijkste conclusies:

- Het terugbrengen van de opleidingsduur Tandheelkunde van 6 naar 5 jaar is niet op een kwalitatief verantwoorde manier mogelijk;

- Afgestudeerden van een vijfjarige opleiding zullen niet het competentieniveau bereiken dat aansluit op de professionele standaard, met als gevolg: risico's voor de kwaliteit, de veiligheid en de kosteneffectiviteit van de zorg. Daarnaast zullen ze ook niet voldoen aan het wetenschappelijk niveau dat past bij een academische masteropleiding;

- Een vergelijking van de duur van de opleiding Tandheelkunde met die in andere landen van de EU/EER is niet te maken en gaat mank, doordat van land tot land wettelijke kaders, scholing en zorgverlening sterk verschillen;

- Voor aanpassing van de duur van de opleiding Tandheelkunde van 6 naar 5 jar is een wetswijziging nodig;

- Een oplossing om het tekort aan competenties bij een verkorting te compenseren met een praktijkervaringsjaar dient nader te worden onderzocht, maar zal veel inzet vergen van het werkveld en mogelijk de opleidingen. Daarbij is het de vraag of de financiële besparing die bij een verkorte opleiding wordt beoogd opweegt tegen de meerkosten van een dergelijke variant;

- Om de moeizame financiële positie van de opleidingen niet verder onder druk te zetten is het van belang dat bij een uitbreiding van de opleidingscapaciteit niet alleen de variabele bekostigingscomponent wordt opgehoogd, maar dat ook de vaste voet zowel voor het onderwijs als het onderzoekdeel ten minste in verhouding wordt gecorrigeerd.

Conclusie en eindbeschouwing
De verkenning door de commissie toont aan dat de oplossingsrichting van het kabinet voor het vergroten van de opleidingscapaciteit Tandheelkunde door het te verkorten van die opleiding van 6 naar 5 jaar onwenselijke gevolgen heeft voor de kwaliteit van en de patiëntveiligheid binnen de mondzorg en daarmee voor de gezondheid van de Nederlandse bevolking. De werkhypothese die aan de commissie werd voorgelegd, namelijk dat een dergelijke verkorting verantwoord mogelijk is, moet daarmee worden verworpen.

Deze conclusie sluit aan bij een eerdere verklaring vanuit het werkveld, vertegenwoordigd door de KNMT, dat uitbreiding van de opleidingscapaciteit prangend en noodzakelijk wordt geacht, maar dat een verkorting van de opleidingsduur daarvoor geen oplossing is. Dit zal niet een-op-een een toename van capaciteit betekenen, aangezien tandartsen na 5 jaar studie niet zelfstandig zullen kunnen praktiseren.  

In de verkenning is verder naar voren gekomen dat de formele bekostiging van de opleiding Tandheelkunde vanuit OCW niet aansluit op de feitelijke kosten van de opleiding. Met name door onbekostigde studenten en het toewijzingstraject van budgetten, komen de opleidingen financiële middelen tekort. Deze omstandigheid creëert onzekerheid voor wat betreft het budget neutrale karakter van de oplossingsrichting van het kabinet om per jaar 50 extra tandartsen op te leiden. Niet uit te sluiten valt dat deze oplossingsrichting zelfs meer gaat kosten dan de huidige 6-jarige opleiding. 

Op zorginhoudelijk gebied is er geen enkele reden voor een dergelijke verkorting, maar zijn er veeleer argumenten om de opleidingsduur op zijn minst te handhaven. De toekomst brengt met zich mee dat het ontwikkelen van de bekwaamheid om patiënten met complexe mondgezondheidsproblemen te behandelen binnen een divers samengesteld mondzorgteam en in samenwerking met bredere interprofessionele zorgteams net zo urgent is als in 2006. Toen was juist dit belang doorslaggevend voor de toenmalige Minister van OCW om het rapport van de Commissie Innovatie Mondzorg te onderschrijven en naar aanleiding daarvan de opleiding Tandheelkunde te verlengen van 5 naar 6 jaar.

Ook adviezen Capacateitsorgaan meer dan 12 jaar genegeerd
De Ministeries hebben het nijpende tekort aanbod van tandartsen volledig aan zich zelf te wijten doordat de adviezen van het capaciteitsorgaan om het aantal opleidingsplaatsen te verhogen nu al meer dan 12 jaar stelselmatig worden genegeerd. Zie de volgende publicaties over dit onderwerp op deze website. 

*) Zie de volgende eerdere publicaties op deze website:

- Instroom tandartsen moet fors omhoog, Capaciteitsorgaan brengt nieuw advies uit, 29 december 2010; 

- Capaciteitorgaan: aantal tandartsopleidingsplaatsen uitbreiden, Capaciteitsplein 2013 aan minister VWS aangeboden, 30 oktober 2013; 

- Capaciteitsorgaan adviseert opnieuw tot uitbreiding aantal tandartsopleidingsplaatsen, Tussentijds advies over jaarlijkse instroom tandartsen, 7 februari 2019; 

- Capaciteitsorgaan adviseert al tien jaar tot uitbreiding aantal tandartsopleidingsplaatsen, 2e lustrum van altijd genegeerde adviezen, 2 januari 2020; 

- KNMT: los nu eindelijk eens het tandartsentekort op, Elk jaar 100 extra tandartsen opleiden, 7 juli 2021. 

- Niet meer opleidingsplaatsen wel meer toetsing niet EU-tandartsen, 30 juni 2022. 

- Minister Kuipers spreekt zich uit voor voldoende aanbod van tandartsen in alle regio's, na 12 jaar adviezen van Capaciteitsorgaan om opleidingsplaatsen voor tandartsen te verhogen wachten op nieuw advies Capaciteitsorgaan, 10 november 2022.